شیمی پیام نور
چرا شیر سر می رود؟؟ اگر مايكروفر داشته باشيد، احتمالاً ديده ايد كه شير درون مايكروفر، با آن كه ممكن است دمايش خيلي زياد شده باشد، سر نمي رود. براي دانستن علت اين ماجرا كمي به عقب برميگرديم.

چرا شیر سر می رود؟؟

اگر مايكروفر داشته باشيد، احتمالاً ديده ايد كه شير درون مايكروفر، با آن كه ممكن است دمايش خيلي زياد شده باشد، سر نمي رود. براي دانستن علت اين ماجرا كمي به عقب برميگرديم.

اصلاً چرا شير سر مي رود؟ اگر به گرم شدن شير دقت كنيد، معناي فيزيكي سر رفتن را خواهيد فهميد. وقتي شير را روي حرارت گاز يا هر وسيله حرارتي كه شير را از بيرون گرم مي كند قرار مي دهيد. تا آستانه نقطه جوش، هيچ اتفاقي نمي افتد؛ اما مسأله با آزاد شدن اولين حبابهاي حاوي بخار شير آغاز مي شود؛ هر چه دما بالاتر برود، اين حبابها هم با سرعت بشتري شكل مي گيرند و بالاخره وقتي سرعت ايجاد اين حبابها از سرعت تركيدنشان بيشتر شود، حبابها روي هم جمع مي شوند و پس از مدتي از ظرف بيرون مي ريزند. اين حبابها در آب هم ايجاد مي شوند، اما با رسيدن به سطح آب مي تركند. كشش سطحي شير به خاطر وجود چربيها و تركيبات هيدروكربني از آب بيشتر است. و همين باعث مقاومت حبابها در برابر فشار بخار داخلي و افزايش عمر آنها ميشود. براي جلوگيري از سر رفتن شير، حبابها را با همزدن از بين مي برند.

اما مايكروفر همانطور كه احتمالاً مي دانيد، با توليد امواج مايكرويو در فركانسي خاص باعث حركت نوساني مولكولهاي آب موجود در جسم، ايجاد اصطكاك و گرم شدن همگن و دروني آن مي شود. (يعني در هر لحظه، همه نقاط مايع درون درون مايكروفر همدما هستند). بنابراين آب يا شيري كه درون مايكروفر قرار مي گيرد، بي سر و صدا و به طور دروني شروع به گرم شدن مي كند. اين گرم شدن مي تواند تا چندين درجه بالاتر از نقطه جوش مايع ادامه پيدا كند، بدون اينكه آب از آب تكان بخورد و هيچ حبابي در آن ظاهر شود! تعجب نكنيد، اين پديده كه ابر گرمايش نام دارد، ويژه مايكروفر نيست و از يك واقعيت فيزيكي عميقتر نتيجه ميشود. در واقع از نظر فيزيكي، هيچ دليلي براي ايجاد حباب بخار در يك سيال داغ وجود ندارد و يك عامل خارجي بايد اين كار را بكند. به عبارت ديگر اگر محيط سيال همگن باشد و هيچ ناهمگوني و عارضه غيريكنواختي در آن وجود نداشته باشد كه «بهانه» ايجاد حباب شود، حبابي در كار نخواهد بود و سيال بدون جوشيدن، داغ و داغتر مي شود.